Наполеон ярим дунёни забт этди ва ўз номини асрларга абадиятлантирди, кўплаб жангларда ютуқ қозонди. Сиз ҳам олтин тоғларини ютинг ва афсоналарга айланинг!
Наполеон: йўлнинг бошланиши
Ким ўйларди эканки, кичик, кал ва семиз корсиканлик дунёни таг томондан юқорига айлантира оларди! Гап Наполеон Бонапарт ҳақида, у энг машҳур қўмондонлар ва сиёсатчилардан бири сифатида машҳур бўлган.
Корсиканинг афсонавий фарзанди дунё тарихида чексиз из қолдирди, кўплаб жанглар ва ҳарбий кампанияларни олиб борди. Уларнинг аксарияти муваффақиятли бўлди, Ватерлоо, Миср юриши ва, умуман, Россия империясини эгаллашга уриниш жуда омадсиз қарор бўлди, бундан месье Бонапарт ўзининг мағлубият йўлига кирди.
Ҳарбий иш
Келажакда тарихий китобларда қаҳрамон бўлган киши 1785 йилда артиллерия лейтенанти мақоми билан ҳарбий карьерасини бошлади. Буюк француз инқилоби отилганда, Наполеон Бонапарт хизматини давом эттирди, ўша пайтгача бир неча лавозимлар билан кўтарилди.
Унинг ҳарбий карьерасида ҳақиқий прогресс Тулон учун бўлган жангдан кейин рўй берди. Жанг муваффақият билан якунланди ва Бонапарт, жангда бевосита иштирок этган, бошқа қаҳрамонлар орасидан ажралиб чиқди. Ёш ва истиқболлик офицер бригад генерали мақоми билан тақдирланди.
Улуғ зафарлар
Кейинчалик, Директория даврида, Наполеон яна кўтарилди. Бонапарт дивизион генерали бўлди, ва сўнгра унга бутун бир армиянинг қўмондонлиги берилди – ҳукумат ҳарбий ишнинг генийига Италия кампаниясини олиб боришни ишониб топширди. Юриш муваффақият билан якунланди.
Бонапартнинг улоғ зафарлари фонида француз Директорияси унга Мисрга ҳарбий юришда иштирок этишни таъминлади. Афсуски, Бонапарт ва бошқа ҳарбий қўмондонлар учун бу кампания омадсиз якунланди. Ўзи Наполеон жанг майдонинг мағлубиятидан олдин уйига қайтди, урушнинг умидсиз эканини англаганида. Сўз чиқди, Бонапарт кўплаб чиройли зафарларни қозонган, аммо улар Миср ерларини эгаллаш учун етарли бўлмади.
Яша, император Наполеон
1799 йили Наполеон фактически Франция тахтини эгаллади, тўғри, уни қирол деб эмас, балки консул деб аташди. Янги ҳоким турли соҳаларда ислоҳотларни фаол ўтказди.
1804 йили консул император бўлди. Тез орада Франция бутун Евразиядаги энг қудратли давлатдан бирига айланди. Бу давлатни гегемонга айланиш бўлмаган ягона нарса – Британия флоти ва Россия империяси эди; аммо охиргиси шарққа жуда узоқ эди ва Европага жуда шартли муносабатда бўлгани учун Бонапарт Англияга қарши туришга асосланган.
Мағлубият йўли
1812 йили Франция уруғни эълон қилди, бу эса охирнинг бошланиши бўлди. Бонапартга уруш ютилган ва Москва шилдайди, деб кўринди, аммо ҳамма нарса қандай тугаганини яхшилаб биламиз: қиш фаслининг ўртасида француз қўшинлари чекинишди, ҳарбий ботинкаларнинг терисини, отларни ва хамсўҳбатларини еб юришди.
Наполеоннинг ҳарбий мағлубияти мухолифат коалициясининг шаклланишига сабаб бўлди. Императорнинг душманлари хорижий армиялар билан бирлашиб, натижада қонуний ҳокимият ниҳоятда мағлуб бўлди. Бонапартни тахтдан тушириш унчалик осон бўлмади, аммо охир-оқибат у икки бор ҳокимиятдан воз кечди. Табиийки, ўзи хоҳлаганича эмас. Биринчи бор ҳокимиятдан воз кечишдан кейин императорга юз кун давомида тахтни қайтаришга муваффақ бўлди. Иккинчи марта Бонапарт Пруссия, Швеция, Россия ва Австрия бўлган иттифоқчи армияга қарши бўлган Миллатлар жангидаги мағлубиятидан кейин тахтни тарк этди. Албатта, улуғ қўмондоннинг ғалаба имкониятлари тўлиқ номинал эди.
Улуғнинг ниҳояси
Великий қўмондон ҳаётининг қолган қисмини Буюк Британиянинг қули сифатида Санкт Хелена оролидаги зиндонда ўтказди ва саратонидан вафот этди.
Шунга қарамай, сиз ҳозироқ Бунакор билан бирга жангда иштирок этишингиз мумкин… а, мааниси йўқ! Асосийси, жанг жуда фойдали бўлишни ваъда қилади!
