Тарих ва қонунчилик асослари
Италия қимор ўйинларининг лицензияланиши (Italian Gaming License) Божхона ва монополия агентлиги – Agenzia delle Dogane e dei Monopoli (ADM) назорати остида бўлиб, илгари AAMS номи билан маъруф эди. Тизим 2000-йиллар бошларида шакллана бошлади, Иcтисодий италия Европада илк бор онлайн қимор ўйинларига комплекс тартибот яратган давлатлардан бири бўлди.
2006: Қонунлар компанияларга чакана дўконларда ҳамда Интернет орқали ставкаларни қабул қилиш хизмати кўрсатишга рухсат берди.
2007: Италия ҳукуматининг молия қонунига ўзгартириш киритди ва покер ҳамда нард каби «маҳорат талаб қиладиган ўйинлар»ни легаллаштирди.
2011: AAMS томонидан берилган лицензиялар бўйича казино, онлайн покер ва спортга ставкалар тўлиқ йўлга қўйилди. Бу ўзгариш хорижий онлайн қимор операторларига Италияда хизмат кўрсатиш имкониятини берди.
2012: Охирги ўзгартиришларга кўра Италияда ўйин автоматлари заллари фаолият юрита олади. Албатта, улар ҳам итальян лицензияси талабларига мос келиши керак.
ADM қимор ўйинлари бўйича давлат назоратчиси сифатида қимор ўйинлари соҳасида ғаразли фаолиятга қарши курашиш ва ҳар қандай муаммоларни ҳал қилиш орқали фуқароларни ҳимоя қилади, оғирликларини йиғиш ва лицензиялаш ҳамда норматив ҳуқуқий ҳужжатлар билан соҳани бошқаради.
2025 йилда Италияда онлайн қимор ўйинларига янги лицензиялар бериш
2024 йил охирида итальян бозоридаги барча масофадан туриб ўйинлар лицензияларининг амал қилиш муддати якунланади. Шу сабабли Италияда янги онлайн қимор ўйинлари учун лицензияларга тендер эълон қилинган. Таъқиб қилинган режа билан тахминан 50 та 9 йиллик лицензия берилади. Лицензия қиймати – 7 миллион евро бир вақтнинг ўзинида ва операторнинг тоза маржидан йиллик 3% йиғим.
Ҳукумат талабларни кучайтирмоқда: white label шартномаларини (бир компания маҳсулот ёки хизмат яратади, бошқа компания эса уларни ўз бренди билан сотадиган бизнес-модель) чегаралаб қўйиш, қайта баҳолаш билан батафсил бизнесрежа талаб қилиш. Мақсад – фойда олиб кела оладиган ва солиқ тушумлари ярата оладиган ишончли операторларни танлаш.
Лицензия олувчилар ҳам масъулиятли қимор ўйинларини қўллаб-қувватлаш кампанияларига ўзларининг тоза даромадларининг 0,2% (максимум йилда 1 миллион евро) сармоя киритишлари керак.
2023 йил декабр. Италияда интернет қимор ўйинларига янги лицензиялар бериш қоидалари лойиҳаси ишлаб чиқилди
Лицензиялаш тизими
Итальян лицензияси қимор бозорининг турли сегментларини қамраб оладиган кўп даражали рухсат тизимини англатади. Ҳар бир лицензия ўзининг уникал рақамига эга ва қўлланиш доираси аниқ белгилаб қўйилган. Регулятор барча операторларнинг фаолиятларини молиявий операциялардан техник талабларгача синчиклаб назорат қилади.
Лицензиялар турлари
ADM қўйидаги хусусиятларга эга бир неча турдаги лицензияларни беради:
- Онлайн казинолар учун комплекс лицензиялар
- Букмекерлик фаолияти учун рухсатлар
- Покер хоналари учун лицензиялар
- Лотереялар ўтказишга рухсатлар
- Қуруқлиқдаги қимор ўйинлари муассасалари учун лицензиялар
Италиядаги қонуний қимор марказларида омадини синашни хоҳлаган ўйинчилар ва меҳмонлар учун хилма-хил қимор ўйинлари мавжуд.
Олиш жараёни
Итальян лицензиясини олиш қийин, кўп босқичли жараёндир.
Довлогер-да’вогар компаниялар қуйидаги мезонларга жавоб беришлари керак:
- Молиявий барқарорлик
- Корпоратив тузилманинг шаффофлиги
- Техник тайёрлик
- Саноатдаги тажриба
- Раҳбариятнинг беғараз обрўси
Техник талаблар
Операторларнинг иш фаолиятида техник жиҳатларга катта эътибор қаратилади.
Барча ўйин платформалари қатъий стандартларга жавоб бериши керак:
- Шахсий маълумотларни ҳимоя қилиш
- Молиявий транзакцияларнинг хавфсизлиги
- Ўйин жараёнининг поклиги
- ADM мониторинг тизими билан интеграциялаш
- Фирибгарликдан ҳимоя
Онлайн қимор ўйинлари ва лицензиялар режимини тартибга солувчи янги итальян қоидалари
Молиявий мажбуриятлар
Итальян лицензиясига эга бўлган операторлар мажбурдирлар:
- Кам минимал устав капиталида сақлаш
- Молиявий аудитни мунтазам ўтказиш
- Банк кафолатларини тақдим этиш
- Солиқлар ва йиғимларни вақтли тўлаш
- Барча операцияларнинг шаффофлигини таъминлаш
Ўйинчиларни ҳимоя қилиш
Итальян лицензиялаш системаси ўйинчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилишга алоҳида эътибор беради, бу:
- Шахсни аниқлаш ечими
- Ўз-ўзини истисно қилиш имкониятлари
- Ҳисобга қўйилган чекловлар
- Ёшга етмаганларни ҳимоя қилиш
- Ўйинга бўлган қарамликка қарши курашиш
Мониторинг ва назорат
ADM даимий лицензиатларнинг фаолиятини мониторинг бажаради, бу:
- Доимий текширувлар
- Молиявий ҳисоботларни таҳлил қилиш
- Ўйин операцияларини реал вақтда назорат қилиш
- Реклам материалларни текшириш
- Ўйинчиларнинг шикоятларини текшириш
Халқаро эътироф
Итальян лицензияси Европа қитъасидаги энг нуфузли лицензиялардан бири бўлиб, бу қуйидаги хусусиятлари туфайли:
- Регуляторлик стандартларининг юқори даражаси
- Операторларнинг қатъий назорати
- Процессларнинг шаффофлиги
- Ўйинчиларни самарали ҳимоя қилиш
- Халқаро эътироф
Операторларнинг масъулияти
Лицензиатлар қуйидаги қатъий қоидаларга риоя қилишлари керак, бундай:
- Пул ювишнинг олдини олиш
- Фирибгарликка қарши курашиш
- Нозик гуруҳларни ҳимоя қилиш
- Пок ўйинни таъминлаш
- Қарорҳо тезкор ҳал қилиш
ADM савдогарлар ва лицензиатларнинг қимор бозори талабларига мослигини текширади ва тасдиқлайди.
Жарима санкциялари
Лицензия шартларини бузганлик учун оғир жарималар қўлланилади:
- Катта миқдордаги пул жарималари
- Фаолиятни тўхтатиш
- Лицензияни қайтариш
- Жиноий жавобгарлик
- Янги рухсатлар олишни тақиқлаш
Тизимни ривожлантириш
ADM лицензиялаш тизимини доимий равишда яхшилайди ва қуйидаги тадбирлар олиб борилади:
- Янги технологияларга мослаштириш
- Хавфсизлик талабларини янгилаш
- Фаолият турларини кенгайтириш
- Ўйинчиларни ҳимоялашни яхшилаш
- Контрол жараёнларини оптимизация қилиш
Бозорга таъсир
Итальян лицензиялаш системаси Европа қимор бозорини ривожлантиришда сезиларли таъсир кўрсатди, бу:
- Регуляторлик стандартларини яратиш
- Шаффоф бозорни шакллантириш
- Миллий манфаатларни ҳимоя қилиш
- Солиқ тушумларини таъминлаш
- Қонуний бизнесни ривожлантириш
Статистика
- 2021 йилда мамлакатнинг қимор бозори ўз чўққига кўтарилди, ставкалар ҳажми 111 миллиард еврони ташкил қилди.
- Италияда казино қимор ўйинларида энг юқори солиқ ставкаларига эга – 20%, ундан кейин бинго (ва бошқа қимор ўйинлари) – 11%.
- Италияда қимор ўйинларига энг паст солиқ ставкаси спортга ставкалар учун белгиланган ва у 4%дир.
- Италия дунёдаги иккинчи йирик лотерея бозорига эга. Фақат 2021-йилни тадбирнинг ҳажми 6,01 миллиард еврони ташкил қилди, бу жаҳон бозори ҳажмининг 6%ни ташкил қилади.
- Италия Европа иттифоқида учинчи йирик спортга ставкалар билан боғлиқ давлат бўлиб, унинг бозор улуши 10% ва қиймати 2 миллиард евродир.
- Тахмин қилинадики, 2028 йилга келиб, Италияда қимор ўйинлари бозори ҳажми 28.7 миллиард еврони ташкил этади.
2021-йилда Италия дунёдаги онлайн қимор ўйинлари бозорлари орасида 4-ўринда эгаллади ва 4,105 миллиард евро даромад олди.
Истиқболлар
Қимор ўйинларини ўтказиш учун лицензиялар бериш тизими ривожланишини давом эттиради йўналишда:
- Процессларни рақамлилаштириш
- Ўйинчиларни ҳимоя ҳар қандайусилга кўра кучайтириш
- Халқаро интеграция
- Технологик инновациялар
- Контролни яхшилаш
Хулоса
Итальян қимор ўйинларининг лицензиялаш тизими бозорни тартибга солишнинг самарали механизмини англатади, давлат, операторлар ва ўйинчилар манфаатлари ўртасида баланс яратган. Юқори стандартлар ва тежамли назорат итальян лицензиясини дунё қимор бешлигидаги рўйхатида бир энг ҳурматли рухсатлардан бири қилади.